در حال حاضرکه اکثر مردم به نوعی با مسائل و مشکلات حقوقی روبرو هستند، توانایی انتخاب یک وکیل خوب و کاربلد  برای موفقیت در پرونده های حقوقی بیش از هر زمان دیگری ضروری به نظر می رسد. لذا این نوشتار در صدد پاسخگویی به این سئوال می باشد که یک وکیل خوب و شایسته دارای چه شاخصه هایی است؟

برخی از این شاخصه ها عبارتند از: مراعات غبطه و مصلحت موکل، دانش حقوقی وسیع، توانایی اندیشیدن و قدرت تحلیل، توانایی های ارتباطی، رعایت اخلاق حرفه ای، پایبندی به عدالت، راستگوئی و صداقت، امانت داری، حرفه ای بودن، صبر و شکیبایی،تسلط کامل بر قوانین و مقررات، قابلیت جلب اعتماد، مشورت و ارائه بهترین راهکارهای قانونی، شجاعت همراه با تدبیر. در ادامه هرکدام از شاخصه های مزبور با فرمایشی از مولای متقیان حضرت علی (علیه السلام) تشریح ‌شده است.

۱- مراعات غبطه و مصلحت موکل

علی(علیه السلام) در این زمینه می فرمایند: « أَبلَغُ ماتَستَدِرُّ بِهِ الرَّحمَهَ أَن تُضمِرَ لِجَمیعِ النّاسِ الرَّحمَهَ» (غرر الحکم، ح ۳۳۵۳)

«مؤثرترین وسیله جلب رحمت خداوند این است که خیرخواه همۀ مردم باشی.»   

مراعات غبطه و مصلحت موکل یکی از شاخصه های وکیل شایسته بوده و به این معناست که وکیل در انجام امور محوله، باید تمام تلاش خود را در جهت منافع و مصالح موکل به کار گیرد و از اقداماتی که به زیان اوست، خودداری کند. این یک اصل اساسی در وکالت و یکی از مهمترین وظایف وکیل در برابر موکل است. فلذا وکیل باید همواره این اصل را در نظر داشته باشد تا بتواند بهترین خدمات را به موکل خود ارائه دهد و از حقوق او در برابر ضرر و زیان احتمالی محافظت نماید. به حکم ماده ۶۶۷ قانون مدنی وکیل باید مصلحت و غبطه و منفعت موکل را رعایت کند و در چارچوب وکالتی که به او داده شده اقدام نماید در غیر این صورت آن اقدامات غیر قانونی بوده و قابل ابطال است. استاد بهمن کشاورز در این زمینه می گوید:« تکلیف و وظیفۀ وکیل دادگستری دفاع از موکلین است بدون توجه به موضع طبقاتی، نژاد، مسلک، دین، مذهب، سابقه، تحصیلات و سایر مشخصات آنها.»(کشاورز، وکیل دادگستری و اخلاق حرفه ای، ص۲۰)

۲-  دانش حقوقی وسیع

علی(علیه السلام) می فرماید: «العِلمُ سُلطَانٌ مَن وَجَدَه صَالَ وَ مَن لَم یَجِدهُ صِیلَ عَلَیهِ» (شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، جلد۲۰،ص ۳۱۹)

« علم، سلطنت و قدرت است، هرکس آن را به دست بیاورد با آن چیرگی می یابد و هر که آن را نیابد مغلوب می گردد.»  

یکی دیگر از شاخصه های وکیل خوب، برخورداری از دانش حقوقی وسیع و به روز می باشدکه این موضوع برای وکلا  امری ضروری بوده و شامل تسلط بر قوانین مدنی، کیفری، تجاری، اداری و… ، آیین های دادرسی کیفری و مدنی و مهارت‌های تحلیلی و ارتباطی است. وکلا باید به قوانین عام و خاص مسلط باشند تا بتوانند مسائل پیچیده  را به درستی تفسیر و  راهکارهای شایسته ارائه نمایند. داشتن دانش حقوقی وسیع و گسترده به وکلا این امکان فراهم می کندکه با دفاع از موکلان خود  در دادگاهها و مراجع قضایی، به آنها کمک کنند تا از حقوق خود دفاع نمایند و در برابر تضییع حقوق شان مقاومت کنند.  دانش وسیع به وکلا کمک می کند تا با مهارت های مذاکره و میانجی گری خود، به حل و فصل اختلافات و دعاوی بین مردم کمک کنند و از ورود آنها به پروسه های طولانی و پر هزینه قضایی جلوگیری کنند. و مخلص کلام اینکه تسلط بر دانش حقوقی و مهارت‌های مرتبط، کلید موفقیت وکلا در حرفه خود می باشد.

۳- توانایی اندیشیدن و قدرت تحلیل

علی (علیه السلام) در این رابطه می فرمایند: مَن أکثَرَ الفِکرَ فیما تَعَلَّمَ أتقَنَ عِلمَهُ، و فَهِمَ ما لم یَکُن یَفهَمُ» (غرر الحکم، ۸۹۱۷)

« هرکس در آنچه آموخته بسیار اندیشه کند، دانش خود را استوار گرداند و هر آنچه که نفهمیده است، بفهمد.»

توانایی اندیشیدن و تحلیل حقوقی یکی از مهمترین مهارت‌های لازم برای وکلا می باشد. این مهارت به آنها کمک می‌کند تا مسائل حقوقی را به درستی درک کنند، مدارک و اطلاعات مرتبط با پرونده‌ها را تجزیه و تحلیل و نقاط قوت و ضعف پرونده را شناسایی کنند و استدلال‌های قوی و منطقی ارائه  کرده و با  استناد به آنها راهکارهای جدید و مناسب را برای دفاع مؤثر از موکلان ارائه نمایند. وکیل خوب و شایسته باید بتواند با استفاده از تحلیل‌های خود، نتایج احتمالی یک پرونده را پیش‌بینی کند و بر اساس آن، استراتژی مناسبی را برای موکل خود اتخاذ کند. پس می توان گفت توانایی تحلیل حقوقی یکی از مهمترین عواملی است که به وکلا کمک می‌کند تا در حرفه خود موفق باشند.

۴- توانایی برقراری ارتباط

علی (علیه السلام) در این باره می فرمایند: « لسانُ المؤمنِ وراءَ قلبِهِ، فإذا أرادَ أنْ یَتَکَلَّمَ بِشَیءٍ تَدَبَّرَهُ فی قَلْبِهِ، فَإِنْ کانَ خَیراً أَبْداهُ وَ إِنْ کانَ شَرّاً وَاراهُ.» ( نهج البلاغه ، خطبه ۱۷۶ )

«زبان مؤمن در پشت قلب اوست، هرگاه بخواهد سخن بگوید، دربارۀ آن می اندیشد اگر خوب بود اظهارش می کند و اگر بد بود آن را پنهان می  دارد.»

شاخصۀ دیگر برای شناخت وکیل خوب، توانایی برقراری ارتباط مؤثر او با موکلان، شاهدان،  قضات و سایر افراد درگیر در پرونده برای دفاع از حقوق موکلان می باشد. این نوع مهارت برای وکلا بسیار حیاتی هستند و شامل گوش دادن فعال، سخنوری، نوشتن مؤثر و توانایی ایجاد همدلی و اعتماد  هستند. وکلا باید به دقت به صحبت‌های موکلین و طرف مقابل گوش دهند تا نیازها و نگرانی‌های آن‌ها را به درستی درک کنند. توانایی صحبت کردن واضح و قانع‌کننده در دادگاه برای دفاع از موکل و ارائه استدلال‌های حقوقی برای وکلا ضروری است. استاد بهمن کشاورز می گوید: «وقتی دادگاه سئوالاتی حول و محور دادخواست و یا لایحۀ وکیل طرح می کند، در واقع، برای روشن شدن قضیه عملاً از وکیل کمک می خواهد.» وکلا باید توانایی نوشتن اسناد حقوقی مانند دادخواست، لایحه و… را به شیوه‌ای روشن، دقیق و قانونی داشته باشند و با برقراری ارتباط مؤثر با موکل حس اعتماد و اطمینان  را در او ایجاد نمایند.

۵- رعایت اخلاق حرفه‌ای

علی (علیه السلام)  در این زمینه به مالک اشتر می فرمایند: «ثُمَّ اعْلَمْ یَا مَالِکُ … وَ أَشْعِرْ قَلْبَکَ‏ الرَّحْمَهَ لِلرَّعِیَّهِ وَ الْمَحَبَّهَ لَهُمْ وَ اللُّطْفَ بِهِمْ وَ لَا تَکُونَنَّ عَلَیْهِمْ سَبُعاً ضَارِیاً تَغْتَنِمُ أَکْلَهُمْ فَإِنَّهُمْ صِنْفَانِ إِمَّا أَخٌ لَکَ فِی الدِّینِ وَ إِمَّا نَظِیرٌ لَکَ فِی الْخَلْق؛»( نهج البلاغه، نامه ۵۳)

« ای مالک؛ بدان … قلبت را لبریز از عشق به مردم کن و مبادا مانند جانوران درنده خوی شوی و خوردن را غنیمت بشماری. چرا که مردم دو دسته اند: یا براداران دینی تو بوده و یا در آفرینش همانند تو هستند»

یکی دیگر از شاخصه های وکیل خوب  رعایت اخلاق حرفه ای است. مقصود از اخلاق حرفه‌ای مجموعه قواعدی است که باید افراد داوطلبانه و براساس ندای وجدان و فطرت خویش در انجام کار حرفه‌ای رعایت کنند؛ بدون آن‌ که الزام خارجی داشته باشند یا در صورت تخلف، به مجازات‌های قانونی دچار شوند. اخلاق حرفه‌ای برای وکلا شامل: صداقت، امانت‌داری، شرافت، حفظ اسرار موکل، وفاداری به موکل، رعایت ادب و انصاف، و شجاعت در حرفۀ وکالت است. این اصول، علاوه بر حفظ جایگاه وکیل، موجب تقویت اعتماد عمومی به جامعۀ وکالت و تحقق عدالت می‌شود. یک وکیل خوب باید به اصول اخلاقی پایبند باشد، از هرگونه تبانی پرهیز کند و منافع موکل را در اولویت قرار دهد.

۶- پایبندی به عدالت

علی (علیه السلام) می فرمایند: « اِستَعِنْ عَلَى العَدلِ بِحُسنِ النِّیَّهِ فی الرَّعِیَّهِ، و قِلَّهِ الطَّمَعِ، وکَثرَهِ الوَرَعِ » (غررالحکم، ۲۴۰۸)

« برای عدالت داشتن از حسن نیت درباره مردم، کم کردن طمع و پارسایی زیاد، کمک بگیر»

پایبندی به عدالت برای وکلا به این معناست که وکلا باید در تمام مراحل وکالت، از جمله مشاوره، دفاع از حقوق موکل و رعایت قوانین و اخلاق حرفه‌ای، همواره به دنبال برقراری عدالت و انصاف باشند. این تعهد شامل دفاع از حقوق موکل در چارچوب قانون، مبارزه با بی‌عدالتی و حفظ رازداری اطلاعات موکل می‌شود. وکیل باید تمام تلاش خود را برای دفاع از حقوق موکل خود به کار گیرد، اما این دفاع باید در چارچوب قانون و اخلاق حرفه‌ای انجام شود. وکیل باید در تمام مراحل کار خود، به اصول اخلاق حرفه‌ای پایبند باشد. وکیل باید به قوانین و مقررات حاکم بر حرفۀ وکالت و همچنین قوانین عمومی کشور پایبند باشد. پایبندی به عدالت برای وکلا از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا وکلا نقش مهمی در حفظ حقوق افراد و برقراری نظم و عدالت در جامعه دارند. اگر وکلا به تعهدات خود عمل نکنند، اعتماد مردم به دستگاه قضایی و حاکمیت قانون کاهش می‌یابد و این امر می‌تواند به بی‌ثباتی و ناامنی در جامعه منجر شود. عدالت در دین اسلام  نیز مورد تأکید فراوان قرارگرفته و شرط‏‎ ‎‏ضروری شهادت، قضاوت و … دانسته شده است.

۷- راستگویی و صداقت

علی(علیه السلام) می فرماید: « الْإِیمَانُ أَنْ تُؤْثِرَ الصِّدْقَ حَیْثُ یَضُرُّکَ عَلَی الْکَذب حَیْثُ یَنْفَعُکَ، وَ أَلَّا یَکُونَ فِی حَدیثِکَ فَضْلٌ عَنْ عَمَلِکَ، وَ أَنْ تَتَّقِیَ اللَّهَ فِی حَدیثِ غَیْرِکَ. » (نهج البلاغه، حکمت ۴۵۸)

« نشانه ایمان آن است که راست بگویی آنگاه که تو را زیان رساند و دروغ نگویی زمانی که به تو سود رساند و آنکه بیش از مقدار عمل سخن نگویی و چون از دیگران سخن گویی، از خدا بترسی» 

راستگویی و صداقت در وکالت از مهمترین شاخصه های یک وکیل خوب بوده و به معنای درستکاری و راستی در انجام وظایف حرفه‌ای و اخلاقی است و همچنین به معنی رعایت قوانین و مقررات نیز می باشد. وکلا مؤظفند در تمام مراحل کار خود، از جمله در برخورد با موکلین، دادگاه‌ها، همکاران و حتی طرف مقابل، صداقت داشته باشند. این امر نه تنها برای حفظ اعتبار وکیل ضروری است، بلکه به حفظ عدالت و حقوق افراد نیز کمک می‌کند. وکیل شایسته باید صادق باشد و اطلاعات را به طور شفاف با موکل در میان بگذارد. و از فریب و نیرنگ در دفاع از موکل  بپرهیزد. صادق بودن وکیل باعث ایجاد اعتماد بین او و موکل می‌شود. وکیلی که به صداقت مشهور است، از جایگاه بالایی در نزد موکلین و همکاران برخوردار خواهد بود و این صداقت به ارتقای عدالت در جامعه کمک خواهد کرد.

۸– امانت داری

علی (علیه السلام) می فرمایند:  رَأسُ الإسلامِ الأمانَهُ ، رَأسُ النِّفاقِ الخِیانَهُ .(غرر الحکم، ۵۲۲۶ ـ ۵۲۲۷)

«ریشه و اساس  اسلام، امانتدارى است ، سرچشمه نفاق خیانت است.»

یکی دیگر از ویژگی‌های بارز وکیل خوب، امانت‌داری است. وکیل باید تمام اسناد و مدارک مربوط به پرونده موکل را به دقت نگهداری کند و از دسترسی غیرمجاز به آنها جلوگیری نماید. حفظ اسرار موکل و عدم فاش نمودن آن هم یکی دیگر از امانات نزد وکیل می باشد که حتی بعد از ختم پرونده هم نباید اطلاعات و اتفاقات مربوط به موکل را برای دیگران فاش نماید. این امر، یکی از اصول اخلاق حرفه‌ای وکالت بوده و به موکل کمک می‌کند تا بتواند با خیالی راحت، اطلاعات مهم و اسرار خود را با وکیل در میان بگذارد. به عبارتی دیگر می توان گفت امانت‌داری در وکالت نه تنها یک وظیفه حرفه‌ای، بلکه یک وظیفه اخلاقی و انسانی است. وکلای متعهد به این اصول، می‌توانند نقش مهمی در حفظ عدالت و حقوق افراد در جامعه ایفا کنند. یک وکیل خوب و شایسته باید بتواند اعتماد موکل خود را جلب کند و این اعتماد با حفظ اسرار و امانت‌داری و اجرای صحیح وظایف  محوله شکل می‌گیرد.

۹- حرفه‌ای بودن

علی(علیه السلام) می فرماید: أَیُّهَا النَّاسُ، إِنَّ أَحَقَّ النَّاسِ بِهَذَا الْأَمْرِ، أَقْوَاهُمْ عَلَیْهِ وَ أَعْلَمُهُمْ بِأَمْرِ اللَّهِ فِیهِ، (نهج البلاغه، خطبه ۱۷۲)

«ای مردم! همانا سزاوارترین مردم به این امر (مسئولیت) کسی است که تواناترین آنها بر اجرای امور و داناترین آنها به فرمان خداوند در فهم مسایل باشد.» 

حرفه‌ای بودن شاخصۀ دیگر برای یک وکیل خوب است و به معنای رعایت مجموعه‌ای از اصول و الزامات اخلاقی، قانونی و رفتاری در طول فعالیت‌های حرفه‌ای می باشد. این اصول شامل صداقت، امانت‌داری، استقلال، احترام به قوانین، رازداری و تعهد به منافع موکل است. یک وکیل خوب باید در تمام مراحل کار خود، از جمله مشاوره، دفاع از موکل و تنظیم اسناد، صداقت و امانت‌داری را رعایت کند و از هرگونه فریب و تقلب خودداری کند. او باید در انجام وظایف خود مستقل باشد و تحت تأثیر هیچگونه فشار یا نفوذ خارجی قرار نگیرد. وکیل خوب باید از هرگونه سهل‌انگاری پرهیز کند، به قوانین و مقررات احترام بگذارد و از هرگونه تخلفی خودداری کند. وکیل مؤظف است اطلاعات محرمانه موکل خود را حفظ کند و از افشای آن‌ها خودداری نماید. او باید بتواند زمان خود را به طور مؤثر مدیریت کند و به موقع به تعهدات خود عمل کند. وکیل باید در دفاع از موکل خود پشتکار داشته باشد و از تلاش برای احقاق حقوق او دست نکشد. وکلای حرفه‌ای می‌توانند با ارائه خدمات حقوقی با کیفیت و رعایت اصول اخلاقی، ضمن جلب اطمینان موکلین خود، به ارتقای عدالت و حاکمیت قانون در جامعه نیز کمک کنند.

۱۰- صبر و شکیبایی

علی (علیه السلام) می فرمایند:« الصَّبْرُ فِی الْأُمُورِ بِمَنْزِلَهِ الرَّأْسِ مِنَ الْجَسَدِ فَإِذَا فَارَقَ الرَّأْسُ الْجَسَدَ فَسَدَ الْجَسَدُ وَ إِذَا فَارَقَ الصَّبْرُ الْأُمُورَ فَسَدَتِ الْأُمُورُ.» (کافی، ج۲، ص۹۰)

« صبر در کارها، به منزلۀ سر در بدن است. همچنان که اگر سر از بدن جدا شود، بدن فاسد می شود، صبر نیز هرگاه از کارها جدا شود، کارها تباه می‌گردد.»

صبر و شکیبایی نیز از شاخصه های اساسی یک وکیل شایسته است. وکیل خوب باید با صبر و حوصله به دفاع از موکل خود بپردازد و در مواجهه با مسائل پیچیده و چالش‌های پرونده، آرامش و خونسردی خود را حفظ کند. صبر و بردباری به وکیل کمک می‌کند تا با دقت بیشتری به جزئیات پرونده توجه کند، استراتژی‌های مناسب را اتخاذ کند و در نهایت به بهترین نتیجه برای موکل خود دست یابد. کار وکالت با استرس و فشارهای زیادی همراه است. صبر و بردباری به وکیل کمک می‌کند تا در شرایط سخت، آرامش خود را حفظ کند و با ذهنی باز به حل مسائل بپردازد. وکیل صبور می‌تواند ارتباط بهتری با موکل خود برقرار کند و با گوش دادن به نگرانی‌ها و دغدغه‌های او، اعتماد وی را جلب کند. و در مجموع، صبر و شکیبایی نه تنها یک ویژگی اخلاقی ارزشمند برای وکلا است، بلکه نقش مهمی در موفقیت آنها در حرفه وکالت دارد.

۱۱- تسلط کامل بر قوانین و مقررات

علی(علیه السلام) به مالک  اشتر می فرمایند:« وَتَوَخَّ مِنْهُمْ أَهْلَ التَّجْرِبَهِ وَالْحَیَاءِ، مِنْ أَهْلِ الْبُیُوتَاتِ الصَّالِحَهِ،» (نهج البلاغه، نامه ۵۳)

و از میان آنان، شایستگان باتجربه و باحیا را که از خانواده‌های صالح هستند، برگزین.»

شاخصۀ دیگر برای وکلای خوب، تسلط کامل آنها بر قوانین و رویه‌های قضایی است. این مهارت به وکیل کمک می‌کند تا بتواند  به طور مؤثر در دادگاه حاضر و از حقوق موکل دفاع کند. علاوه بر تسلط بر قوانین و رویه های قضایی، داشتن مهارت‌های تحلیلی و مشاوره‌ای، توانایی نمایندگی در مراجع قضایی و مهارت‌های فن بیان و نگارش حقوقی نیز از دیگر شرایط لازم برای یک وکیل موفق است. تسلط بر قوانین و مقررات به وکیل کمک می‌کند تا بتواند مشاوره‌های حقوقی دقیق و مناسبی را به موکل ارائه دهد. و با استناد به آنها، شانس موفقیت در پرونده را افزایش دهد. همچنین وکیلی که به قوانین و رویه‌ها تسلط دارد، می‌تواند اعتماد موکل خود را جلب کند. بنابراین، وکلا باید همواره در حال مطالعه و به‌روزرسانی دانش خود در زمینه قوانین و رویه‌های قضایی باشند تا بتوانند به بهترین شکل به موکلان خود خدمت نمایند.

۱۲- مشورت کردن و ارائه بهترین راه کار

علی(علیه السلام) می فرمایند:« مَنِ اسْتَقْبَلَ وُجُوهَ الْآرَاءِ، عَرَفَ مَوَاقِعَ الْخَطَإِ.» (نهج البلاغه، حکمت ۱۷۳)

«هرکس از آراء و نظرات دیگران استقبال کند و آنها را بررسی نماید، می تواند مواضع خطا را بشناسد.»

مشورت کردن و ارائه بهترین راهکارهای قانونی یکی دیگر از شاخصه های وکلای شایسته است. وکلای خوب علاوه بر تجربه و اطلاعات خود در زمینه قوانین و مقررات، در مواقع لزوم از تجارب و تخصص دیگران نیز برای حل و فصل مشکلات حقوقی و انتخاب بهترین راه حل ها کمک می‌گیرند چرا که استقبال از نظرات دیگران باعث گشودن ذهن و گوش به نظرات و دیدگاه های مختلف می شود. وکلا با  بررسی آراء و نظرات گوناگون، می توانند نقاط ضعف و خطاهای موجود در هر یک از نظرات  را شناسایی کنند. و در نهایت می توان گفت مشورت کردن، وکیل را  به تفکر نقادانه و استفاده از دیدگاه های دیگران برای شناخت بهتر و پرهیز از اشتباه  و  ارائه بهترین راهکارها  برای رسیدن به حقیقت دعوت می کند. ارائه بهترین راهکارها به این معناست که وکلا با بررسی دقیق مسائل حقوقی و قوانین مربوطه، و مشورت با وکلای با سابقه تر، بهترین مسیر و اقدام را برای موکلین خود مشخص می کنند. این راهکارها می‌تواند شامل موارد زیر باشد، الف : مذاکره و ایجاد صلح و آشتی و یا حل اختلاف از طریق  مراجع قضایی.

۱۳- قابلیت جلب اعتماد

امام علی(علیه السلام) در نامه ای به مالک می فرمایند:« وَاعْلَمْ أَنَّهُ لَیْسَ شَیْءٌ بِأَدْعَى إِلَى حُسْنِ ظَنِّ رَاع بِرَعِیَّتِهِ مِنْ إِحْسَانِهِ إِلَیْهِمْ، وَتَخْفِیفِهِ الْمَئُونَاتِ عَلَیْهِمْ، وَتَرْکِ اسْتِکْرَاهِهِ إِیَّاهُمْ عَلَى مَا لَیْسَ لَهُ قِبَلَهُمْ» (نهج البلاغه، نامه ۵۳)

 « بدان ای مالک! هیچ وسیله ای برای جلب اعتماد رعیت به والی بهتر از نیکوکاری به مردم و تخفیف مالیات و عدم اجبار مردم به کاری که دوست ندارند نمی باشد.»

قابلیت جلب اعتماد شاخصۀ بعدی یک وکیل خوب می باشد. این توانایی برای وکلا بسیار مهم است. وکیل می تواند با ویژگی‌هایی چون صداقت، راستگویی، دانش و تجربه کافی در زمینه حقوقی، اعتماد موکل خود را جلب و ارتباط خوبی با او برقرار کند. برای این منظور، باید قبل از قبول پرونده، با موکل خود ملاقات و مفصلاً در مورد موضوع وکالت و جرئیات پرونده با او صحبت کند. تمامی اسناد و مدارک ارائه شده از سوی موکل خود را با دقت بررسی نماید و نتایج احتمالی را با موکل خود در میان گذارد. هزینه‌های دادرسی، حق الوکاله خود، روند پرونده و مدت زمان تقریبی رسیدگی به پرونده را به موکل خود اطلاع ‌دهد تا موکل با یک آگاهی صحیح نسبت به موضوعات مربوط به پرونده خود تصمیم بگیرد. اعتماد به وکیل این اطمینان را به موکل می‌دهدکه وکیل به بهترین نحو از منافع او دفاع خواهد کرد.  و النهایه اینکه وقتی وکیل اعتماد موکل خود را جلب کند، می‌تواند با همکاری و اعتماد متقابل، پرونده را به بهترین شکل پیش ببرد و شانس موفقیت موکل را افزایش دهد.

۱۴- شجاعت  همراه با تدبیر وکیل

علی (علیه السلام) می فرمایند:« آفَهُ الشَّجاعَهِ إضاعَهُ الحَزمِ .» ( غرر الحکم : ۳۹۳۸ )

« آفت شجاعت، فرو گذاشتن دور اندیشی و احتیاط است.»

شجاعت همراه با تدبیر از ویژگی‌های مهم دیگر برای وکلای خوب و موفق است. یک وکیل خوب باید هم در دفاع از حقوق موکل خود جسارت و قاطعیت داشته باشد و هم در اتخاذ تصمیمات و برنامه‌ریزی برای پرونده، از تدبیر و دوراندیشی های لازم بهره بگیرد. دو شاخصۀ شجاعت و تدبیر در کنار هم، به وکیل کمک می‌کنند تا در مواجهه با چالش‌های حقوقی، بهترین نتیجه را برای موکل خود رقم بزند. به عبارتی وکیل از یک طرف باید در برابر تهدیدات، فشارها و موانع احتمالی ایستادگی کند و از حقوق موکل خود با شهامت دفاع نماید و از طرفی دیگر  باید با استفاده از دانش و تجربه خود، بهترین راهبردها را برای پرونده انتخاب کند. این تدبیر شامل برنامه‌ریزی دقیق برای جمع‌آوری ادله، استفاده از قوانین و مقررات مرتبط و اتخاذ تصمیمات هوشمندانه در مراحل مختلف دادرسی است. بنابراین وکیل خوب برای موفقیت در پرونده، علاوه بر شجاعت، از عقل و تدبیر خود نیز استفاده کرده و تعادل ظریفی میان شجاعت و تدبیر برقرار می‌کند. او با شجاعت از حقوق موکل دفاع می‌کند، اما این شجاعت به معنای بی‌باکی و تهور نیست، بلکه وکیل آن را با تدبیر و عقلانیت و برنامه‌ریزی همراه می‌سازد تا از هرگونه اقدام نسنجیده و غیرقانونی اجتناب کند.

مرا سخن به نهایت رسید و فکر به پایان /  هنوز وصف جمالت نمی رسد به نهایت

نویسنده: دکتر سید جعفر حسینی ودیق،  مدرس دانشگاه و عضو کانون وکلای دادگستری استان آذربایجانشرقی